Taal bepaalt: ambitie, uitgangspunt, theorie en realiteit

Taal is belangrijk. Het is niet voor niks dat bijvoorbeeld NLP zo enorm populair is en dat mannen als Tony Robbins succesvol zijn. Met taal kun je de mindset van iemand maken of breken. Kinderen vertellen dat ze slim zijn zorgt er bijvoorbeeld voor dat ze een fixed mindset ontwikkelen, terwijl hard werk en inzet prijzen zorgt voor een growth mindset.

Dit soort taalgebruik vinden we ook terug in de bedrijfswereld. Niet zelden wordt er verzucht: “Ja, dat is de theorie, heel mooi. Maar hier in de echte wereld…”. Paf! De deur zit dicht.

Door ideeën af te doen als theorie worden alle mogelijkheden voor leren en verbeteren linea recta naar de prullenbak verwezen. Immers, we hebben de theorie en de realiteit, en er zit een dikke muur tussen die twee. Het is de moeite niet waard om ernaar te kijken, want wat zo mooi op papier bedacht is werkt bij ons in de echte wereld toch niet (Ik ga bewust voorbij aan het feit dat veel “theorie” het gevolg is van jarenlang experimenteren en ervaringen opdoen in de echte wereld, en dus helemaal niet zo theoretisch is).

Beter is al om de theorie het uitgangspunt te noemen. We vertrekken vanuit de ideale situatie en gaan van daaruit kijken hoeveel er op dit moment voor ons haalbaar is. Beter, maar het probleem van het (afgeknabbelde) uitgangspunt is dat het te weinig richting geeft in waar de toekomst ligt. Een uitgangspunt leeft in het hier en nu, maar er moet wat extra’s bij om naar de toekomst te kijken.

Dat extra’s gebeurt als de theorie wordt hernoemd tot ambitie. Er gebeuren drie belangrijke dingen:

1. De richting waar we heen willen wordt duidelijk. Mensen kunnen zich een beeld vormen bij de ambitie
2. Als de richting duidelijk is en mensen zich een beeld hebben gevormd bij de ambitie kunnen ze ook voor zichzelf bedenken hoe invulling te geven aan die ambitie
3. De mindset verschuift van “Dat kunnen we niet” naar “Dat kunnen we nog niet”. Een fundamenteel verschil, want na “Dat kunnen we nog niet” volgt logischerwijs de vraag “wat moeten we dan doen om er te komen?”

Theorie omdopen tot ambitie schept dus mogelijkheden. Het opent de geest, en het zorgt ervoor dat er vooruit gekeken kan worden. Ook met die ambitie hebben we nog steeds te maken met de huidige stand van zaken, en met hele reële uitdagingen. Maar uit een ambitie spreekt in ieder geval dat we ons best gaan doen om die uitdagingen te lijf te gaan. We weten immers wat het doel is.

Hoe anders is dat als theorie en realiteit lijnrecht tegenover elkaar gezet worden.

De echte wereld kent uiteraard zijn uitdagingen, dat ontken ik niet. Dat de theorie soms moeilijk te passen is op de realiteit waarin je je momenteel bevindt ligt voor de hand. En zeker als het een grote stap is, is het niet makkelijk om te zien dat de theorie een haalbare ambitie is.

Maar door theorie theorie te blijven noemen praat je voor jezelf goed dat je niks doet. Door uit te spreken dat het een ambitie is leg je vast waar je heen wil, en dat kan best spannend zijn. Maar door kleine stapjes in de goede richting te zetten kan het zomaar zijn dat na verloop van tijd de realiteit en de theorie heel dicht bij elkaar zijn gekomen.